Vol.24, No.2, 2024, str. 209–216
https://doi.org/10.69644/ivk-2024-02-0209

Boračko-kotlenički magmatski masiv u centralnoj Srbiji pretežno čine efuzivne i piroklastične stene, formirane u tri glavne faze vulkanske aktivnosti: 1. daciti i andeziti, 2. kvarc-latiti i daciti, i 3. bazaltoidne stene.

Uzorci stenske mase iz ovog magmatskog masiva ispitivani su i eksploatisani na brojnim lokalitetima tokom 20. veka za potrebe izgradnje i rekonstrukcije lokalne i regionalne putne mreže. Ispitivanje se nastavlja i danas za potrebe izgradnje autoputa 'Moravski koridor' i potražnje za lokalnim kamenim materijalom specificiranog kvaliteta.

Rezultati ispitivanja tehničkih svojstava stenske mase pokazali su da njen kvalitet za potrebe izgradnje puteva značajno zavisi od petrološkog tipa, čvrstoće i tipa hidrotermalnih promena. Alteracije oksidacionog tipa mogu da dovedu do značajnog smanjenja pritisne čvrstoće, povećanja poroznosti i upijanja vode posebno, jer oksidacioni hemijski procesi izazivaju povećanu osetljivost na atmosferske uticaje, čineći tako stensku masu neupotrebljivom u slojevima kolovoznog profila iznad nasipa.

Rezultati ispitivanja su pokazali da se efuzivne vulkanske stene Boračko-kotleničkog magmatskog kompleksa generalno mogu koristiti u procesu izgradnje puteva. U tu svrhu potrebno je odabrati pogodne zone u okviru stenske mase na svakom lokalitetu, gde nema hidrotermalnih promena i produkata raspadanja pod uticajem atmosferilija, kako bi se dobio najkvalitetniji dostupni kameni materijal vulkanskog porekla.

Ključne reči: Moravski koridor, Boračko-kotlenički magmatski kompleks, kameni materijali vulkanitskog porekla