Vol.22, No.3, 2022, str. 299–304
UDK:

MIKROSTRUKTURNI RAZVOJ I DEGRADACIJA MEHANIČKIH SVOJSTAVA LEGURE HPNB POSLE JEDANAEST GODINA EKSPLOATACIJE

Milica Timotijević1, Olivera Erić Cekić1,2*, Dragan Rajnović3, Marina Dojčinović4, Petar Janjatović3

1) University of Kragujevac, Faculty of Mechanical and Civil Engineering in Kraljevo, Kraljevo, SERBIA

*email: olivera66eric@gmail.com

2) University of Belgrade, Innovation Centre of the Faculty of Mechanical Engineering, Belgrade, SERBIA

3) University of Novi Sad, Faculty of Technical Science, Novi Sad, SERBIA

4) University of Belgrade, Faculty of Technology and Metallurgy, Belgrade, SERBIA

 

Izvod

U ovom radu је ispitivana legura od livenog čelika HP40Nb otpornog na toplotu, proizvedena u obliku centrifugalno livene cevi, koja je otkazala posle 11,4 godina eksploatacije. Mikrostruktura je ispitivana primenom skenirajućeg elektronskog mikroskopa SEM, dok su uočene faze analizirane korišćenjem sistema energetski disperzivnog rendgenskog analizatora (EDS). Dodatno, fraktografija je urađena na površini loma oštećenih uzoraka. Mehanička svojstva su procenjena ispitivanjem na zatezanje i ispitivanjem energije udara po Šarpiju na sobnoj temperaturi (298 K). Glavni rezultati su pokazali da se mikrostruktura oštećene cevi sastoji od austenitne osnove i neprekidne mreže primarnih eutektičkih karbida dva tipa: jednog bogatog Nb (svetle čestice) i jednog bogatog Cr (tamne čestice). Oba karbida su tipa NbC i složeni M7C3 (M = Cr, Ni, Fe). Mehanizam krtog intergranularnog loma objašnjen je prisustvom masivnog taloženja grubih intergranularnih karbida na granicama zrna. Niža zatezna svojstva cevi izložene eksploataciji mogu biti u korelaciji sa morfološkim, hemijskim i distributivnim promenama taloga tokom eksploatacije na visokoj temperaturi. Smanjenje vrednosti tvrdoće može se pripisati povećanju veličine zrna kao i razlaganju Cr-karbida tokom termičke obrade na temperaturama iznad 1073 K.

Ključne reči: HP40Nb legura, mikrostruktura, morfologija loma, karbidne faze

rad u celosti (796 kB)