Vol.1, No1, 2001, str. 23-28
UDK 620.178.7:669

Ponašanje materijala u uslovima velike brzine deformacije od praktičnog je značaja za probleme otpornosti konstrukcija prilikom eksplozije i probijanja projektilom, određivanja kontaktnih napona ležajeva za velike ugaone brzine, problema pri brzoreznoj obradi i eksplozivnom zavarivanju. Osnovna razlika impulsnog opterećenje, u odnosu na statičko, je da se njegovo dejstvo ne prenosi odmah po celoj zapremini čvrstog tela. Deformacija i napon stvoreni kratkim impulsnim opterećenjem prenose se kroz konstrukciju u obliku talasa koji se nazivaju udarni talasi. Pri prostiranju udarnih talasa, posebno povratnih, može doći do rasprskavanja u konstrukciji. Pri kratkom vremenu impulsnog opterećenja, na primer od 10-4 do 10-6 sekundi za eksploziju, moguće je stvaranje napona u konstrukciji i do 10 GPa. S druge strane, prilikom prodiranja projektila može doći do lokalnog stvaranja tzv. adijabatskih traka smicanja, zbog veoma intenzivne lokalne deformacije. Sve je ovo osnova za procenu stepena oštećenja metalnih konstrukcija izazvanih NATO bombardovanjem. U radu su, pored elementarnih teorijskih osnova mehanizama oštećenja, navedeni i primeri iz prakse vezani za ispitivanje elemenata bombardovanjem oštećenih konstrukcija.

Ključne reči: udarno opterećenje, velika brzina deformacije, udarni talasi, adijabatske trake smicanja, procena oštećenja